Zawartość wpisu Pokaż
Spacer po berneńskiej starówce to nie tylko Zytglogge i rzędy kamienic. Stare Miasto aż kipi kolorowymi figurami: jedne od XVI wieku strzegą fontann, inne wiszą na fasadach dawnych domów cechowych. To prawdziwa średniowieczna sztuka uliczna – barwna, symboliczna, czasem zadziorna.
💡 Ciekawostka: Większość fontann i figur stoi w historycznych lokalizacjach – na osi głównych ulic i placów. Część fontann była przenoszona (np. Pfeiferbrunnen przesunięto w 1919 r.). W XIX w. kilka kolumn przestawiano przez zmiany w ruchu ulicznym. Godła cechowe również wiszą na fasadach domów związanych z danym rzemiosłem. Wymieniały się figury, nie miejsca.
Miasto fontann
Berno ma ponad sto publicznych fontann, z czego jedenaście renesansowych kolumn z barwnymi figurami stoi wzdłuż głównych ulic starówki. Berneńskie fontanny nie są zwykłą dekoracją. Łączą funkcję użytkową z reprezentacyjną i stały się jednym z symboli miasta. Kiedyś dawały wodę, dziś dają… pretekst, by się zatrzymać i uśmiechnąć.
Godła cechowe na fasadach
Obok fontann uwagę przyciągają fasadowe godła cechowe – znaki dawnych gildii. Kolorowe i czytelne jak piktogramy, oznaczały domy rzemieślników oraz siedziby ich organizacji. To nie scenografia dla turystów: wciąż znajdziesz je na fasadach budynków związanych historycznie z danym rzemiosłem, choć dziś często są to odnowione lub zrekonstruowane wersje.
👉 Tip: Patrz wysoko – wiele rzeźb wisi tuż pod balkonami i łatwo je przeoczyć.
Jak odkrywać berneńskie fontanny i figury?
Nie ma lepszego sposobu niż leniwy spacer po starówce. Od dworca przez Spitalgasse → Marktgasse → Kramgasse → Gerechtigkeitsgasse w stronę Nydeggbrücke. Tą trasą miniesz większość klasyków – zarówno fontann, jak i fasad z godłami. To gotowy plan na grę miejską: fotografuj i zgaduj, co symbolizuje dana postać.
Co decydowało o wyborze postaci?
- Polityka i prestiż miasta.
Przykład: Zähringerbrunnen – niedźwiedź w zbroi, odwołanie do rodu Zähringerów, założycieli Berna. Przekaz był prosty: siła i autorytet. - Religia i moralitet.
Przykład: Mosesbrunnen (Mojżesz z tablicami przykazań) i Simsonbrunnen (Samson walczący z lwem) – jasne wzorce i dydaktyka w przestrzeni publicznej. - Cechy i rzemiosła.
Przykład: Zunfthaus zum Affen – czerwony „małp” na fasadzie oznaczał cech kamieniarzy (dawniej zrzeszający też m.in. zdunów i garncarzy). Ikonografia i godła lokalnych gildii. - Lokalny humor i satyra.
Niektóre sceny puszczają oko do przechodniów – miały bawić, zaskakiwać, czasem delikatnie kłuć.
Przykład: Pfeiferbrunnen – wesoły dudziarz gra na dudach, towarzyszą mu gęś i małpka.
Dlaczego warto zobaczyć berneńskie „cudaki”?
Bo to najlepsze darmowe muzeum pod gołym niebem w Szwajcarii. Każda figura działała jak ówczesny billboard – ustawiany w najważniejszych punktach miasta. To jasny komunikat polityczny, religijny, cechowy, a nawet reklama. Każda rzeźba ma własną historię i charakter. Wystarczy podnieść wzrok, a za chwilę trafisz na kolejny kolorowy słup czy godło, którego nie zobaczysz nigdzie indziej.
Berno to nie tylko stolica polityczna Szwajcarii, ale też miasto pełne barwnych historii zapisanych w piaskowcu i metalu. Zatrzymaj się przy kilku – gwarantuję, że spacer po Bernie stanie się jeszcze ciekawszy.
KONTYNUUJ CZYTANIE – te wpisy mogą Cię zainteresować:
- Venner – miejski chorąży i dowódca oddziału mieszczan z wyznaczonej części miasta; wybierany z cechów. Na rzeźbie trzyma chorągiew Berna.
- Postać symbolizuje łucznika Ryffliego, który według tradycji pokonał rycerza Jordana III z Burgistein jednym, celnym strzałem.
- Samson do pasa ma przypiętą broń i narzędzia rzeźnicze. Ten ostatni szczegół sugeruje, że fontanna została ufundowana przez cech rzeźników. Dlatego fontanna nazywana była również „Fontanną Rzeźników.
- Berchtold V von Zähringen (ok. 1160–1218) — ostatni książę z rodu Zähringen, założyciel Berna (1191).
- Nie jest jasne, czy postać kobiety z dzbanem symbolizowała umiarkowanie, czy boginię młodości Hebe. Dawne nazwy: Temperantia-Brunnen / Kefibrunnen. Dziś fontanna upamiętnia Annę Seiler, która w 1354 roku założyła w Bernie szpital.
